Jednolity plik kontrolny – nowa metod kontroli podatników przez organy podatkowe i organy kontroli

Jednolity plik kontrolny – nowa metoda kontroli podatników przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej

Od 1 lipca 2016 na mocy ustawy z dnia 10 września 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 1649) wprowadzono nowy obowiązek raportowania danych w formacie tzw. Jednolitego Pliku Kontrolnego (dalej: JPK). Jest to nowa metoda kontroli, która polega na tym, że podatnicy będą mieli obowiązek przekazywania danych dotyczących podatku VAT z ksiąg podatkowych na żądanie organu podatkowego w ujednoliconej formie elektronicznej lub na informatycznym nośniku danych, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa, wiarygodności i niezaprzeczalności danych zawartych w księgach.

Obowiązek ten dotyczy zasadniczo wszystkich przedsiębiorców prowadzących księgi podatkowe przy użyciu programów komputerowych, ale również ma dotyczyć inne podmioty , w tym jednostki samorządu terytorialnego, o czym przesądził Minister Finansów wydając ogólną interpretację podatkową w dniu 20 czerwca 2016r , w której wskazał „ do podmiotów, które nie posiadają statusu przedsiębiorcy prowadzącego księgi rachunkowe przy użyciu programów komputerowych, należy odpowiednio zastosować okres przejściowy, jaki został przewidziany dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców.”

Okres przejściowy, jaki został przewidziany dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców rozpoczyna się od 1 lipca 2016r , a kończy 30 czerwca 2018r .

Podmioty są zobowiązane przekazywać pliki JPK na żądanie organów podatkowych i organów kontroli skarbowej w następujących terminach:

• od 1 lipca 2016 r. – duże podmioty

• od 1 lipca 2018 r. – mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa.

Comiesięczne przekazywanie w postaci elektronicznej ewidencji zakupu i sprzedaży (JPK_VAT) powinno odbywać się za pomocą środków komunikacji elektronicznej, z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia bezpieczeństwa, wiarygodności i niezaprzeczalności danych zawartych w księgach.

Obowiązek comiesięcznego przekazywania pliku JPK_VAT (ewidencja zakupu i sprzedaży VAT) będzie obowiązywał od:

• 1 lipca 2016 r. – duże podmioty

• 1 stycznia 2017 r. – małe i średnie podmioty

• 1 stycznia 2018 r. – mikro przedsiębiorcy.

Zgodnie z nowelizacją Ordynacji podatkowej obowiązek przekazywania danych w formacie JPK będzie dotyczył każdej procedury podatkowej realizowanej przez organy podatkowe i organy kontroli skarbowej, tj. czynności sprawdzających (tzw. kontrole krzyżowe), kontrole podatkowe, postępowania podatkowe i kontrolne. Zakres danych w formie elektronicznej przekazywanych przez podatników organom podatkowym lub kontroli skarbowej odpowiada określonej strukturze logicznej. Struktura logiczna w postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, z uwzględnieniem możliwości wytworzenia jej z programów informatycznych używanych powszechnie przez przedsiębiorców oraz automatycznej analizy danych została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Struktury logiczne w postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, które składając się na Jednolity Plik Kontrolny są dostępne na stronie Ministerstwa Finansów min. w zakładce Kontrola Skarbowa/Działalność/ Jednolity Plik Kontrolny http://www.mf.gov.pl/kontrola-skarbowa/dzialalnosc/jednolity-plik-kontrolny.) Struktury zostały opublikowane w formacie .xsd wymagającym specjalistycznego oprogramowania do jego otwarcia oraz w formacie PDF.

Struktury określają zakres i format danych, których organy podatkowe będą mogły żądać od podatników. Struktury logiczne JPK zostały podzielone na 7 struktur, tj.:

Struktura 1 – księgi rachunkowe – JPK_KR

Struktura 2 – wyciąg bankowy – JPK_WB

Struktura 3 – magazyn – JPK_MAG

Struktura 4 – ewidencje zakupu i sprzedaży VAT – JPK_VAT

Struktura 5 – faktury VAT – JPK_FA

Struktura 6 – podatkowa księga przychodów i rozchodów – JPK_PKPIR

Struktura 7 – ewidencja przychodów – JPK_EWP

Każda ze struktur obejmuje swoim zakresem dane identyfikujące podatnika, jego system księgowy oraz producenta oprogramowania, za pomocą którego wytworzono JPK. Ponadto, poszczególne struktury JPK obejmują dane specyficzne dla danego podatku, np. stawki podatku, numery indentyfikacyjne na potrzeby rozliczania transakcji wewnątrzwspólnotowych w VAT, czy też kwoty przychodów na potrzeby podatków dochodowych, a także informacje identyfikujące kontrahentów oraz dokumenty.

Regulacje prawne w zakresie JPK nie wprowadziły specjalnych sankcji za nieprzekazanieprzez podatnika do tego zobowiązanego danych w formie JPK. W związku z tym, można przyjąć, że podstawową sankcją za nieprzedłożenie danych w formacie JPK może być nałożenie kary porządkowej na podstawie art. 262 Ordynacji podatkowej, której maksymalna wysokość w 2016 r. wynosi 2800 zł. Oprócz tego w przypadku braku przekazania JPK przez podatnika do tego zobowiązanego, istnieje ryzyko uznania takiego zachowania za udaremnienie lub utrudnianie wykonania czynności służbowej w trakcie czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub kontroli skarbowej. Może skutkować to nałożeniem kary grzywny na osobę odpowiedzialną za sprawy finansowe podatnika na podstawie art. 83 ustawy Kodeks karny skarbowy, której maksymalna wysokość w 2016 r. wynosi 17 769 600 zł.

Proces adaptacji na potrzeby JPK powinien obejmować analizę możliwości generowania danych w odpowiednim formacie i zgodnie ze strukturami logicznymi pliku JPK przez systemy księgowe stosowane przez podatników.

Proces ten powinien obejmować również dostosowanie rozwiązań organizacyjnych obowiązujących w działalności prowadzonej przez podatników, w tym w szczególności ukierunkowanych na:

• stworzenie procedur podatkowych zapewniających spójność danych przekazywanych w ramach JPK w przypadku ich generowania w różnych systemach komputerowych,

• weryfikację istniejących procedur podatkowych pod kątem generowania przez nie wystarczającej informacji dla potrzeb JPK,

• opracowanie metod reagowania na potencjalne zmiany wprowadzane do JPK przez Ministerstwo Finansów,

• stworzenie i efektywne stosowanie narzędzia do wewnętrznych kontroli rozliczeń podatkowych na podstawie rozwiązania JPK oraz praktyki administracji podatkowej w zakresie czynności kontrolnych z zastosowaniem JPK.